མངོན་སུམ་བཞི།

Les quatre perceptions directes

Il est possible de distinguer quatre genres principaux de perceptions directes མངོན་སུམ།  :

1. དབང་པོའི་མངོན་སུམ། indriya pratyakṣa/ Les perceptions directes sensorielles.

Il s’agit de perceptions non-conceptuelles valides fondée sur l’un des cinq sens – visuel, auditif, gustatif, olfactif et tactile.

2. ཡིད་ཀྱི་མངོན་སུམ། citta pratyakṣa/ Les perceptions directes mentales.

Il s’agit de perceptions non-conceptuelles valides dont la condition souveraine particulière ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་བདག་རྐྱེན། est le sens mental. Ex. les cinq clairvoyances མངོན་པར་ཤེས་པ་ལྔ།, la clairvoyance limitée d’un être de l’état intermédiaire བར་དོ།, la perception mentale directe prenant pour objet les cinq objets des sens.

3. རང་རིག་མངོན་སུམ། svasaṃvedanā pratyakṣa/ L’auto-perception directe.

Pour les écoles qui admettent l’auto-perception རང་རིག  : sautrāntika qui suivent les raisonnements རིགས་པའི་རྗེས་འབྲང་གི་མདོ་སྡེ་པ།, cittamātra qui suivent les raisonnements རིགས་པའི་རྗེས་འབྲང་གི་སེམས་ཙམ་པ།, et mādhyamika yogācāra svātantrika རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པའི་དབུ་མ་པ།.

4. རྣལ་འབྱོར་མངོན་སུམ། yogi pratyakṣa/ Les perceptions directes yogiques.

Il s’agit de perceptions propres aux ārya འཕགས་པ།, qui sont produites par l’union du calme mental et de la vue profonde, et qui sont devenues leurs propres conditions souveraines particulières. Ex. perception directe percevant les seize caractéristiques des quatre nobles vérités བདེན་བཞི་རྣམ་པ་བཅུ་དྲུག